Một mẩu chuyện về sự ra đời Lí thuyết xác suất

Trong khoa học, có những phát minh rất vĩ đại, nhưng cái ý tưởng để dẫn đến phát minh đó lại xuất phát từ những điều rất đổi bình dị.

Ví  như  rất nhiều người nhìn thấy quả táo rơi, nhưng không ai có ấn tượng gì. Nhưng khi Isaac Newton nhìn thấy quả táo rơi, ông ta đã nảy ra ý tưởng mới, và sau đó cho ra đời định luận vạn vật hấp dẫn nổi tiếng - đưa tên tuổi ông vào lịch sử  khoa học.

Trong toán học, cũng có một trường hợp gần như thế. Rất nhiều người đã từng tham gia các trò chơi đánh bạc, nhưng không ai đưa sự mai rủi từ trò chơi này vào khoa học. Nhưng nhà toán học Pascal thì khác.

Vào năm 1651 khi mới 28 tuổi, Pascal đã nổi tiếng khắp châu âu như một thần đồng toán học. Ông có một người bạn là nhà quý tộc người pháp tên là Đờ Mê-rê (De Méré), nhà quý tộc này gặp một số vấn đề khó khăn khi giải quyết các vấn đề trong trò chơi đánh bạc. Nhà quý tộc này không thể tìm ra cách giải quết vấn đề, ông chợt nhớ là mình có một người bạn là nhà toán học nổi tiếng khắp châu Âu, nên bèn viết thư nhờ nhà toán học Pascal giúp đỡ. Khi nhận được thư, Pascal đã toán học hóa các vấn đề trong trò chơi đánh bạc này, và ông cùng với nhà toán học nổi tiếng khác là Fermat thảo luận, trao đổi và hai ông đã khai sinh ra Lí thuyết xác suất. Sau này, nhà toán học Jocob Bernouilli và một số người khác đã hoàn thiện thêm lí thuyết này, để nó có thể trở thành ngành toán học mới.

Ngay nay lí thuyết xác suất đã trở thành một ngành toán học rất quan trọng, nó được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực như kinh tế, y học, sinh học, vật lí...

Hiếu.ĐTr